De afgelopen weken hebben we heel wat (vermoedelijke) botulismeslachtoffers opgevangen. Misschien heb je wel een beeld bij een botulisme-uitbraak: allemaal dode eenden en vissen die in het water drijven. Botulisme is een dodelijke ziekte, maar als je er op tijd bij bent zijn besmette vogels te redden. Ze hebben dan wel een heel specifieke behandeling nodig!

Warmte en eiwitten

In periodes dat het langdurig warm is, ligt botulisme op de loer. Botulisme is een ziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. De bacterie, Clostridium botulinum, floreert bij warmte en een eiwitrijke omgeving. Bij een uitbraak vormen kadavers een grote besmettingsbron. In het kadaver, waarin de bacterie zich lekker ontwikkelt, leggen vliegen hun eitjes. De maden die daaruit komen, doen zich tegoed aan het vlees en krijgen zo het gif binnen. Zij gaan er niet aan dood, maar vogels en vissen die de maden eten wél.

Botulisme of blauwalg

Nou heb ik het wel de hele tijd over botulisme, maar eigenlijk is het niet zeker dat we inderdaad met botulisme te maken hadden. De verschijnselen zouden ook veroorzaakt kunnen zijn door blauwalgen. De effecten zijn gelijk: de vogels raken verlamd en sterven als ze niet op tijd worden geholpen. Ook de behandeling is gelijk, dus wat dat betreft maakt het niet uit.

Doorspoelen

Een vogel die met botulisme (of blauwalgvergiftiging) in de opvang komt, moet eerst van het gif af. Dat doen wij door hem ‘door te spoelen’. Via een sonde geven wij de vogel vijf keer per dag vocht. We hanteren daarbij een hoeveelheid van 50 ml water per kilo lichaamsgewicht. Vanaf dag drie geven we om en om water en pap. De pap is een speciale mix voor verzwakte vogels. Als de vogel weer mobiel wordt, zetten we voer en water neer. Als hij eraan toe is, gaat hij vanzelf eten.

In de opvang

We hebben deze zomer in totaal 34 vogels met botulismeverschijnselen in de opvang gehad. Het ging vooral om wilde eend, krakeend en meerkoet. Van de slob-, tafel- en kuifeend hadden we een enkel individu. We hebben ze niet allemaal kunnen redden, maar het merendeel wel. De meeste zijn zelfs alweer terug naar hun natuurlijke omgeving. Gelukkig is het inmiddels minder warm en is het ook af en toe aan het regenen. Beide helpen goed tegen botulisme én blauwalg.