Haaien zijn kraakbeenvissen. Hun skelet bestaat niet uit bot maar uit kraakbeen. Ze hebben een slechte naam. Maar eigenlijk zijn er maar een paar soorten die echt gevaarlijk kunnen zijn. Haaiensoorten die je als mens maar beter niet tegen kunt komen zie je eigenlijk nooit in de buurt van Nederland. Die leven vooral in tropische wateren. De meest algemene haaien die in de Noordzee zwemmen zijn klein van stuk. Nu en dan worden ook grotere soorten gezien, zoals de reuzenhaai. Maar deze haai heeft zelfs geen tanden.

Haaien als slachtoffer

Bijna alle haaiensoorten uit de Noordzee hebben het als gevolg van visserij zwaar te verduren. Haaien zijn gevoelig voor overbevissing omdat ze pas heel laat volwassen worden. Het duurt niet alleen lang voordat ze jongen kunnen krijgen. Maar vaak duurt de dracht ook heel lang (soms wel 2 jaar) en krijgen ze maar weinig jongen.

De meeste haaien worden gevangen in de gemengde visserij. Naast haaien vissen deze vissers ook op andere vissoorten. Er is slechts één geval bekend van een visser die speciaal op haaien vist. Deze Deen vist op haringhaaien. In veel gevallen komen haaien en haaieneieren ook onbedoeld in visnetten terecht. Dit heet bijvangst.

Wereldwijd worden er tientallen miljoenen haaien gevangen voor de haaienvinnensoep. Vaak worden dan alleen de vinnen afgesneden en gaat de rest van het dier weer overboord. In de Europese Unie is dit ‘ontvinnen’ vanaf 2003 verboden. Maar er worden wel haaien gevangen voor haaienvinnen, haaienvlees, olie en kraakbeen.

Sinds 2007 is er door de Europese Commissie hard gewerkt aan een EU-actieplan voor haaien. In dit actieplan staan ideeën voor een betere bescherming en meer onderzoek naar de meest kwetsbare haaiensoorten.

Vissen voor haaienonderzoek

Sinds 2012 vangen sportvissers tijdens de internationale Sharkatag weken haaien voor onderzoek. De haaien krijgen een merkje in hun vin en worden levend teruggezet. Er is weinig bekend over de hoeveelheid en verspreiding van haaien in EU wateren; vooral hun migratieroutes vormen een mysterie. Door het merken van de gevangen haaien willen de sportvissers meehelpen populaties van haaien in kaart te brengen en te waarborgen voor de toekomst. Haaien die in Nederland gevangen en gemerkt werden, zijn inmiddels teruggezien langs de Engelse, Belgische en Franse kust tot in de Golf van Biskaje. Maar ook in noordelijke richting werden hier gemerkte haaien teruggevangen: in het noorden van Schotland en voor de Noorse kust. In 2015 zijn garnalenvissers in de Waddenzee ook begonnen met het merken van haaien die zij per ongeluk in hun netten krijgen. Dit doen ze in samenwerking met de Waddenvereniging.

Fossiele haaientanden op het strand

Op het strand bij Cadzand kun je, met geluk, fossiele haaientanden vinden.

Hondshaaien

Hondshaaien zijn kleine, voor mensen ongevaarlijke haaien. De eieren van deze haai vind je soms in de vloedlijn op het strand. Ze zijn olijfkleurig. Met de uitsteeksels aan de punten heeft het ei vastgezeten aan een steen, een scheepswrak of aan wier. Meestal zijn de eieren die je op het strand vindt leeg. Er zit dan een scheur in waar de jonge haai door naar buiten is gekropen. Heel soms zit de haai er nog in. Door het doorschijnende eikapsel kun je die dan duidelijk zien zitten.

Hondshaai eten?

Hondshaaien worden soms gevangen voor consumptie. Het vlees van deze haai wordt meestal verkocht als ‘zeepaling’ of zelfs als zalm. Blijkbaar vinden mensen het idee om hondshaai te eten niet zo aantrekkelijk. Zou dat door het woord ‘hond’ of door het woord ‘haai’ in zijn naam komen?
Meestal komen hondshaaien echter per ongeluk in visnetten terecht. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij visserij die zich op platvissen richt. Platvissen leven net als hondshaaien op de bodem van de zee. Omdat hondshaaien behoorlijk langzaam groeien, lopen ze veel kans om te worden gevangen voordat ze tot voortplanting komen. Het is dus niet verwonderlijk dat de hondshaai in zwaar beviste gebieden op zee zeldzamer is geworden.

Verspreiding en habitat van haaien

Sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw is de hondshaai de meest algemene haai in de Noordzee. Toch is de soort achteruitgegaan, maar niet zo erg als de doornhaai, die vroeger het meest algemeen was. Sinds 2000 is het aantal hondshaaien in de Noordzee weer wat toegenomen.

Hondshaaien leven in de buurt van zand- of modderbodems, het liefst op plekken waar ook wier groeit. Jonge hondshaaien geven de voorkeur aan ondiep water, volwassen dieren zitten liever in dieper water. Ze vormen geen scholen.
Hondshaaien komen voor in de Noord-oost Atlantische oceaan en dus ook de Noordzee. Ze zwemmen behoorlijke afstanden. Exemplaren die in de Noordzee gevangen en gemarkeerd zijn werden later tot aan de Canarische Eilanden teruggevonden.

Hondshaai ei

Kenmerken van hondshaaien

• afmetingen:
  tot 1 meter
• gewicht:
  tot 3 kilogram
• kleur:
  Grijsbruin met vele bruinrode vlekjes en een vuilwitte buik
• leeftijd:
  8-12 jaar
• voedsel:
  kreeftachtigen, vissen (zandspiering, jonge haring), schelpdieren en wormen
• vijanden:
  andere haaien
• voortplanting:
  eierleggend
  geslachtsrijp: vanaf 3-8 jaar
  aantal: 18-20 jongen per keer

Namen

• Ned: Hondshaai (ashaai, asselhaai, bonte haai, hashaai, tigerhaai, zeehond, kleingevlekte kathaai)
• Lat: Scyliorhinus canicula
• Eng: Lesser spotted dogfish
• Dui: Kleingefleckter Katzenhai
• Fra: Petite roussette
• Dan: Smiplettet rødhaj

WWW

• Feiten over de hondshaai (Engelstalig)